Waterbesparing in de brouwerij

Waterbesparing is een actueel en cruciaal thema in de brouwerijsector. Niet alleen is water een essentiële grondstof bij het brouwproces, het wordt gebruikt voor heel wat processen in de brouwerij zoals schoonmaak, spoelen en koeling. Voor commerciële brouwerijen is het zonneklaar dat water besparen hun grondstoffen- en productiekosten verlaagt. Daarbij mag gezegd worden dat brouwerijen een sterke band hebben met natuur en landbouw, waardoor veel brouwers zich engageren voor een beter milieu. 

Waterbronnen komen steeds meer onder druk te staan

Een voorbeeld daarvan is de recent afgesloten Green Deal tussen de overheid en enkele brouwers, zoals onder meer brouwerij Rodenbach, Palm, De Halve Maan en AB InBev. Green Deals in Vlaanderen zijn innovatieve groene samenwerkingsprojecten rond water, voedsel, circulaire economie en tal van andere thema’s. Deze specifieke deal was een partnerschap tussen sectororganisaties, de Vlaamse overheid en brouwerijen om duurzamer om te gaan met water in de brouwerijsector.

Waterbronnen komen steeds meer onder druk te staan, daarom streefden de deelnemende partijen naar concrete initiatieven om het waterverbruik per hoeveelheid geproduceerd bier tegen 2023 te verminderen, inclusief maatregelen om minder grondwater te gebruiken uit waterbronnen in slechte toestand.

Sommige brouwerijen keken vooral naar het grotere plaatje door hun waterverbruik goed op te volgen of door BLITS-trajecten (Begeleid Leren In Teams) te organiseren voor hun medewerkers. Andere brouwers keken naar specifieke delen van hun proces zoals de bottellijn, de koeling, de CIP-installatie of de waterzuivering.

Naast relatief simpele oplossingen, zoals het recycleren of opvangen van water, werd er ook geïnvesteerd in innovaties zoals membraanfiltratie en omgekeerde osmose.

Gemiddeld genomen kost de productie van 1 liter bier ons 7 liter water. Dankzij de inspanningen van de deelnemende brouwerijen, konden sommigen hun verbruik beperken tot bijna 3 liter per geproduceerde liter bier. In 2023 werd zo netto 654.260 kubieke meter minder water verbruikt dankzij waterbesparende maatregelen. Over vijf jaar hebben deze maatregelen in totaal 2.286.822 kubieke meter water bespaard, wat gelijkstaat aan 915 Olympische zwembaden. Bovendien hebben de acht brouwerijen samen 1,18 miljoen kubieke meter diep grondwater bespaard. Dat is aanzienlijk!

Wat kan een hobbybrouwer doen?

Wie denkt dat hobbybrouwers het beter doen dan de grote, geïndustrialiseerde brouwers, heeft het bij het verkeerde eind. We weten het, er zijn ontelbaar veel brouwopstellingen en variaties mogelijk in je thuisbrouwerij, wat het moeilijk maakt een adequaat cijfer te plakken op het waterverbruik van een thuisbrouwer. Denk daarnaast ook aan factoren zoals de hoeveelheid spoelwater die wordt gebruikt, de efficiëntie van het koelproces, en hoe grondig de brouwer reinigt na het brouwen. Toch spreken onderbouwde schattingen al snel van 7 a 10 liter water per liter geproduceerd bier. 

Natuurlijk weten we dat hobbybrouwers geen of weinig toegang hebben tot de wapens die grotere brouwerijen in de strijd werpen tegen waterverspilling. Desondanks zijn we van mening dat we nog een paar goede upgrades achter de hand hebben. We delen enkele tips waar je misschien nog niet aan gedacht had.

Brew Monk Counterflow Chiller

De counterflow chiller is een stevige aanwinst voor je thuisbrouwerij. In deze tegenstroomkoeler stroomt je wort in de tegenovergestelde richting van het koelwater, wat zorgt voor een optimale warmtewisseling. Dankzij deze efficiënte uitwisseling wordt je wort snel gekoeld en kan het direct naar je gistingsvat worden geleid. Hierdoor verbruik je veel minder water en versnel je het koelproces aanzienlijk. Bij gebruik van de Brew Monk counterflow chiller heb je voor 20 liter wort slechts 40 liter koelwater nodig, terwijl een Brewferm Chill'in 20 rvs wortkoeler tot wel 160 liter koelwater verbruikt. Naast water bespaar je ook tijd, want de Counterflow Chiller koelt ongeveer vier keer zo snel als een dompelkoeler. Bovendien is je wort door die snelle koeling minder lang blootgesteld aan bacteriën. Een echte win-win!

Flessenspoelapparaten

Wie zijn oplossing met poetsmiddel maximaal wil benutten, doet er goed aan zijn flessen te spoelen met een flessenspoelapparaat zoals de Spin van Ferrari of de Monster Cleaner van The Vintage Shop. Het systeem is oersimpel, maar daarom niet minder doeltreffend. Een eenvoudig, mechanisch pompje spuit het poetsmiddel tegen de binnenkant van je fles. Het overtollig poetsmiddel stroomt weer in de opvangbak voor de volgende te reinigen fles. Dit systeem is geschikt om te reinigen met Chemipro Wash bijvoorbeeld, of om een laatste zure spoeling met Chemipro San. Wanneer je met Chemipro San werkt, is het belangrijk dat je pH onder de 3,8 blijft zodat een optimale werking gegarandeerd blijft.

Bijkomende tip: spoel je flessen meteen na het degusteren weer uit, zo voorkom je onnodig schrob- en poetswerk achteraf. 

Vang je koelwater op

Het is een ‘no brainer’, maar er zijn heel wat hobbybrouwers die de moeite niet doen. Koop n kwalitatief vat waarin je je koelwater kan opvangen. 20 Liter wort koelen kan tussen de 40 en de 160 liter zuiver water verbruiken. Dit water komt niet in aanraking met verontreinigingen of wort, het is dus perfect herbruikbaar als bijvoorbeeld poetswater in je brouwerij. Neem gerust een kijkje tussen ons assortiment vaten van polypropyleen met schroefdeksel en kraantje.

Hoppellets vs. Hopbloemen

Je staat er niet bij stil, maar toch is het zo: hopbloemen verbruiken meer water! Het verschil in waterverlies tussen het gebruik van hopbellen en hopkorrels mag er zijn. Hopbellen absorberen ongeveer 1,5 liter wort per 100 gram hop, terwijl hopkorrels, die compacter zijn en in kleinere deeltjes uiteenvallen, slechts 0,6-0,7 liter wort per 100 gram hop opnemen. Dit betekent dat als je 200 gram hop gebruikt, hopbellen ongeveer 3 liter wort zullen absorberen, terwijl hopkorrels slechts 1,4 liter wort opnemen. Dit komt neer op een extra waterverlies van 1,6 liter bij het gebruik van hopbellen. Als het op efficiënt watergebruik aankomt, kies je dus best voor de pellets.

Was deze blogpost nuttig voor jou?
Posted in: Bier

Gerelateerde posts